به گزارش مهر، اگرچه مولود ناقص‌الخلقه مونوریل صادقیه با چاشنی ناگوار سیاست همراه بود، اما زمانی این طرح روی ریل تردید قرار گرفت که در مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل قم هیچ سخنی از اجرای مونوریل نبوده و مهم‌تر از آن، خط B متروی قم قربانی این طرح شد. طولی نکشید این طرح که در قامت یک ماجرای سیاسی به عرصه عمومی بازگشت، مخالفان زیادی یافت؛ به‌گونه‌ای که چالشی‌ترین طرح دوره شورای چهارم قم لقب گرفت.
مدافعان مونوریل معتقدند هزینه‌های این طرح از مترو کمتر است و باید از فرصت اختصاص اعتبارات دولتی که برای این طرح هزینه می‌شود بهره برد، اما مخالفان که عمدتا از کارشناسان و مهندسان معماری و شهرسازی و حمل‌ونقلی هستند در پیشانی این عروس سیاه‌بخت حمل‌ونقل عمومی، ایراداتی همچون غیرکارشناسی بودن طرح، هزینه زیاد و عدم‌کارایی، لوکس بودن و حل نکردن مشکل ترافیکی شهر، وابستگی 100درصدی به کشورهای دیگر، خدشه به هویت شهری و سیمای حرم مطهر و چندین دلایل دیگر چسباندند.
این طرح مورد علاقه احمدی‌نژاد که به سفارش او و دستیار ویژه‌اش روزهای پرپولی را گذراند و حتی از جیره مترو تغذیه کرد، اعضای شورای اسلامی شهر قم را به 2دسته موافق و مخالف تقسیم کرد، اما گویا در بین همه اظهارنظرهای چالش‌برانگیز شورایی‌ها، یک نقطه مشترک می‌توان یافت که علما و بزرگان قم هم روی آن صحه گذاشتند.
پرواز مونوریل بر فراز صحن حرم مطهر با مخالفت جدی علما، تولیت پیشین و فعلی آستانه مقدسه و اعضای شورای اسلامی شهر مواجه است، ولی حسن بختیاری سخنگوی شورای اسلامی شهر تصور جدیدی از سکوت معنادار حامیان سینه‌چاک مونوریل دارد.
او با وجود اینکه اصل طرح مونوریل را طبق وظیفه سخنگویی‌اش می‌پذیرد معتقد است: آستانه مقدسه که به‌عنوان متولی و زمامدار اصلی حریم حرم مطهر شناخته می‌شود، هرچند دیرهنگام و با احتیاط، در این موضع منطقی همراه شورای اسلامی شهر قم شد، اما این همراهی ظاهراً تأثیر چندانی بر سرنوشت مونوریل قم نگذاشته و دوستان دوستدار مونوریل همچنان تکلیف خود را در ادامه این مسیری که آغاز کرده‌اند می‌دانند و صدالبته پیداست که به‌دنبال آن هستند که با اتصال این پدیده جنجالی به پردیسان زمینه اتصال نقطه مقابل حرم را نیز توجیه پذیر کنند.
مقارن شدن این مخالفت‌ها با جنجال‌های بهار90، حتی این زمزمه را به‌وجود آورد که یک چهره خاص در پس طراحی اینگونه مونوریل قرار دارد. با این حال، به ظاهر این مشکل با عبور مونوریل از زیر سطح (در مقابل حرم مطهر) حل شد.
کاهش بی‌سروصدای مسیر و تمدید پی‌درپی وعده بهره‌برداری
این طرح پیشنهادی که مونوریل در مقابل حرم مطهر از زیر سطح عبور کند، نظر مدافعان آن را در مورد کمتر بودن هزینه ساخت مونوریل از مترو به‌طور جدی نقض کرد، چراکه مونوریل قم هم‌اکنون تبدیل به طرحی شده که نه‌تنها هزینه‌هایش مقرون به صرفه نیست بلکه هزینه حفر تونل نیز بر آن تحمیل شده است.
اگرچه این پیشنهاد، پدیده‌ای نو در بحث شهرسازی ایجاد کرده است، اما مدافعان سرسخت مونوریل برای به نتیجه رسیدن آن در دولت احمدی‌نژاد، طول مسیر فاز اول این طرح را بی‌سر و صدا و به بهانه تعیین تکلیف عبور مونوریل از مقابل حرم مطهر، از 7کیلومتر به 4/7کیلومتر کاهش داده‌اند تا این طرح که به نام احمدی‌نژاد گره‌خورده است در زمان ریاست‌جمهوری او به نتیجه برسد. حالا دیگر ایستگاه‌های عظیم‌الجثه مونوریل از پارک سوار شمالی تا مقابل میدان شهید مطهری در دست ساخت است اما تلاش‌ها برای اتمام این طرح در دولت احمدی‌نژاد نه‌تنها نتیجه‌ای نداشت، بلکه وعده‌های مکرر مسئولان کشوری، استانی و شهری را به عقب رانده است.
محمد رویانیان، رئیس وقت ستاد حمل‌ونقل سوخت کشور که مسئول پیگیری این طرح شده بود در خرداد89 اعلام کرد مونوریل قم طرح 5ساله است و ظرف 16ماه به بهره‌برداری خواهد رسید.براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته قرار بود این مونوریل به طول 7کیلومتر در بهمن‌ماه 1390 با هزینه‌ای بالغ بر 19میلیارد تومان به بهره‌برداری برسد اما امروز بعد از گذشت یکسال و نیم از آن زمان مورد نظر، اصل اجرای این طرح با تردید مواجه است به‌گونه‌ای که محمدرضا باقرپناهی رئیس کمیسیون توسعه و عمران شورای اسلامی شهر قم معتقد است جلوی ضرر را از هر جا که بگیرند منفعت است.
فازهای 2 و 3 مونوریل بدون مطالعه جدی
با این حال، پس از گذشت چند سال از آغاز طرح مونوریل و به پایان نرسیدن فاز نخست آن، پیشبرد طرح در فاز دوم و سوم به مشکل برخورده است. ایرادات سازمان بازرسی کل کشور به نحوه برگزاری مناقصه این فاز از مونوریل از یک‌سو و انتشار برخی اخبار درباره فاقد سابقه بودن شرکت برنده مناقصه باعث شد فازهای دوم و سوم این طرح هم با مشکل جدی روبه‌رو شود.
در این میان حسن بختیاری سخنگوی شورای اسلامی شهر به آخرین باری که مونوریل اسباب و مایه بحث و جدل کارشناسی در بین اعضای شورای اسلامی شهر قم شد اشاره کرد و گفت: خمیرمایه این جدل و مباحثه طرح موضوعی از سوی یکی از اعضای شورای اسلامی شهر قم درخصوص نحوه برگزاری مناقصه مطالعه و اجرای مونوریل حد فاصل پردیسان و شهر قم بود.
وی معتقد است: انگار قرار است این راه بی‌سرانجام انتها نداشته باشد و قصه پررمز و راز مونوریل همچنان ادامه یابد. قصه آن ناشی از دنباله‌دار بودن آن و رمز و راز آن ناشی از بی‌ریشه بودنش از طرفی و شاخ و برگ روزافزونش از سوی دیگر است.
به گفته بختیاری مقرر شد شهر و شهرک پردیسان با ایجاد خط مونوریل به طول 12کیلومتر به شهر قم متصل شوند و البته قالب قرارداد هم به‌صورت EPC است و از معجزات قراردادهای EPC در فرهنگ مدیران ما این است که این کار نیازی به مطالعه جدی ندارد و می‌توان آن را به فوریت وارد فاز اجرا کرد.
اما بدون درنظر گرفتن مشکلات قانونی اجرایی شدن طرح مونوریل، این سؤال پیش می‌آید که با مشکلات بی‌شماری که اهالی پردیسان در بخش حمل‌ونقل و ترافیکی دارند، اجرای این طرح هزینه‌بر پاسخگوی نیاز آنها خواهد بود؟
مونوریل، مشکل آینده پردیسان
بختیاری در این مورد توضیح می‌دهد: بی‌تردید مونوریل یکی از مشکلات آینده پردیسان و شهر قم خواهد بود. چگونه می‌توان تصور کرد که مونوریل با حداکثر ظرفیت مدنظرش پاسخگوی جابه‌جایی مسافر در ساعات اوج صبحگاهی، ظهرگاهی یا عصرگاهی باشد. مشکلی که هم‌اکنون نیز در مبادی ورودی و خروجی پردیسان در ساعات مذکور قابل مشاهده است.به گفته وی مسئولیت آنچه در حیطه مونوریل اتفاق می‌افتد بر دوش همه مسئولان کنونی استان است و انتظار می‌رود در رأس آنها استاندار هدایت امور را با رویکردی کارشناسی پیگیری کند.
طرح مونوریل مانند انتخاب و اجرای سیستم‌های حمل‌ونقل، خط‌کشی و جدول‌گذاری یک کوچه و خیابان نیست که اگر کج رفت آن را اصلاح کرد. هزینه‌های هزاران میلیاردی سیستم‌های حمل‌ونقل باید توجیه‌پذیر باشد و اگر فاقد توجیه و مطالعات کامل و جامع باشد قطعاً باعث دین شرعی خواهد شد.عضو شورای اسلامی شهر قم در پایان این توصیه را به مسئولان کرد که خوب مطالعه و فکر کنید بعد سراغ اجرای مونوریل بروید، مطمئن باشید دیرنمی‌شود. خودتان را مدیون مردم نکنید.
